Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman

Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman

Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman gabbisa newclearaatiin beekkameen kan jedhamu, gareen biyyoota addunyaa keessatti qabsoo newclearaa (nuclear weapons) qabanii fi kan itti fayyadamanidha. Biyyoonni kun qindoomina waraanaa, sodaan cimaa (deterrence), fi kabajaa addunyaa irratti dhiibbaa guddaa qabu.

Biyyoota Newclearaatiin Beekkaman

1. USA (United States of America)

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1945
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~5,244 (2023)
Tartiiba: USA mootummaa tokkoffaa qabsoo newclearaa uumee fi itti fayyadame (Hiroshima fi Nagasaki, 1945).

2. Russia (Rossiya)Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1949
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~5,889 (2023)
Tartiiba: Biyya lammaffaa qabsoo newclearaa qabate. USSR jedhamtee booda, har’a Russia jedhama.

3. China (People’s Republic of China)

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1964
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~410 (2023)
Tartiiba: China qabsoo newclearaa qabatee, garuu “No First Use” jedhu, akka ofii irraan kan qabsoo newclearaa hin jalqabne ta’uu ni dhaadhessa.

4. UK (United Kingdom)

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1952
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~225 (2023)
Tartiiba: UK qabsoo newclearaa qabatee, NATO wajjin walii galaa hojjata.

5. France

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1960
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~290 (2023)
Tartiiba: France qabsoo newclearaa qabatee, kabajaa waraanaa addunyaa keessatti qaba.

6. India

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1974 (Test tokkoffaa), 1998 (Tests addaddaa)
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~164 (2023)
Tartiiba: India qabsoo newclearaa qabatee, Pakistan fi China wajjin dirqama waraanaa qaba.

7. Pakistan

Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~170 (2023)
Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 1998
Tartiiba: Pakistan qabsoo newclearaa India irraa eegumsaaf qabate.

8. North Korea (DPRK)

Qabsoo Newclearaa Qabatanii: 2006
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~40-50 (2023)
Tartiiba: North Korea qabsoo newclearaa qabatee, addunyaan sodaa guddaa qaba.

9. Israel

Qabsoo Newclearaa Qabatanii? (Akkas jedhama, garuu mirkaneeffatee hin dhiyaatne)
Lakkoofsa Qabsoo Newclearaa: ~90 (2023, estimate)
Tartiiba: Israel qabsoo newclearaa qabaachuu isaa ni danda’ama, garuu mirkaneeffatee hin dhiyaatne.

Dhiibbaa Addunyaa Irratti Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman

Biyyoonni newclearaatiin beekkaman kunneen dhiibbaa waraanaa, siyaasaa, fi diplomasii addunyaa irratti guddaa qabu. Haala kanaan, addunyaan jiranuu isaa sodaachisuuf, NPT (Nuclear Non-Proliferation Treaty) jedhamu uumame.

Biyyoota Qabsoo Newclearaa Qabaachuu Danda’an (Threshold States)

Iran (Qabsoo newclearaa qabaachuu danda’a jedhama, garuu mirkaneeffatee hin jiru)
South Korea, Japan, fi Germany (Qabsoo newclearaa uumuu danda’an, garuu NPT tiin of irraa dhaaban)

Conclusion

Qabsoon newclearaa addunyaa keessatti sodaa fi dirqama guddaa uume. Biyyoonni kunneen akka hin dirqamanii fi akka hin itti fayyadamin taasisuuf, walii galaa fi himannoo addunyaa barbaachisaadha.

Biyyoota Gabbisa Newclearaatiin Beekkaman